Futbol amerykański jest szczególnie popularny w Stanach Zjednoczonych. Czym cechuje się ta dyscyplina? Które pozycje na boisku są najważniejsze? Jak wyglądają mecze NFL? Zasady gry oraz wiele innych ciekawostek możesz znaleźć w poniższym poradniku. Dowiedz się także więcej o Super Bowl – meczu, który jest zwieńczeniem sezonu w lidze zawodowej.

Futbol amerykański – ile trwa mecz?

Futbol amerykański – zasady gry. Każde spotkanie ligi NFL (National Football League – zawodowa liga futbolu amerykańskiego) składa się z czterech kwart, które trwają po 15 minut. Wygrywa ta drużyna, która po tym okresie zdobędzie więcej punktów. Co dzieje się w przypadku remisu? Wówczas zarządzana jest dogrywka. Trwa ona maksymalnie kwadrans. Stosuje się tutaj zasadę „nagłej śmierci”. Wygrywa zatem ta ekipa, która pierwsza zdobędzie punkty w dodatkowym czasie gry. Jeśli dogrywka nie przyniesie rozstrzygnięcia, to potyczka kończy się remisem (w sezonie zasadniczym). W play-offach NFL gra się bowiem aż do wyłonienia zwycięzcy. Początkowo może wydawać się, że spotkania są rozgrywane bardzo szybko. Futbol amerykański jest jednak specyficzny. Warto wiedzieć, że w czasie potyczek bardzo często jest zatrzymywany czas. Dzieje się tak np. po niecelnym podaniu, zmianie posiadania piłki, czy zdobyciu punktów przez jedną z ekip itd. Przez to konfrontacje mogą trwać (i bardzo często tak się dzieje) nawet około… trzech godzin.

Futbol amerykański – zasady gry pod kątem zdobywania punktów

Celem drużyny jest zdobycie większej liczby punktów od rywali. Ta ekipa wygrywa dany mecz w ramach ligi NFL. Ważne jest na pewno to, jak piłka może krążyć pomiędzy zawodnikami. Jest ona przekazywana, rzucana albo kopana. Jeśli gracz jest w dobrej pozycji, to może biec z nią w kierunku pola punktowego. Jak można zaś zdobywać oczka? Futbol amerykański jest pod tym względem bardzo elastyczny. Sześć punktów można zdobyć dzięki przyłożeniu. Aby to było możliwe, trzeba wbiec z piłką w pole punktowe rywala lub odebrać podanie od kolegi (stojąc w tej strefie). Po wykonaniu tego zadania drużyna atakująca przystępuje do próby podwyższenia. Dzięki temu można zdobyć ekstra punkty. W jaki sposób? Można np. wykonać kop podwyższający, aby piłka przeleciała pomiędzy słupami bramki oraz nad poprzeczką. Jest to warte jeden punkt.

Ekipa atakująca może także zdecydować się na przeprowadzenie akcji, której celem będzie kolejne przyłożenie (rzadko spotykana sytuacja). Tym sposobem można zainkasować dwa punkty. Oczka przybliżające do wygranej można także zdobyć kopiąc piłkę na bramkę. Do zgarnięcia, w przypadku udanej próby, są trzy punkty. Takie kopnięcie wykonuje się albo z ziemi, albo z upuszczenia.

Co ciekawe, punkty może zdobywać także obrona. Wszystko dzięki tak zwanemu bezpiecznemu zagraniu. Udana akcja jest warta dwa punkty. O co tutaj chodzi? Jeśli zawodnik ataku (mający piłkę w swoim polu punktowym) jest szarżowany, może ją wypuścić poza pole punktowe. Czasami w celu uniknięcia szarży piłkę rzuca się w ziemię… Wtedy defensywa zgarnia punkty. Oczka można zdobyć także wtedy, kiedy gracz formacji obronnej zablokuje kopnięcie z powietrza i spowoduje, że piłka znajdzie się za linią końcową pola punktowego (drużyny przeprowadzającej w tym momencie atak).

Futbol amerykański – jak wygląda boisko?

Plac gry ma długość 120 jardów (w przeliczeniu jest to 109,7 m) oraz szerokość wynoszącą 53,3 jarda (48,8 m). Co jeszcze jest ważne? Na całej długości boiska znajdują się łatwe do zauważenia linie jardowe. Są one rozmieszczone co pięć jardów od siebie. Pomiędzy nimi mamy także linie przerywane (co jeden jard). Wszystko po to, by można było dokładnie ustalić, gdzie mecz NFL został przerwany i po przerwie wrócić do odpowiedniej lokalizacji. Na samym końcu (po obu stronach boiska) mamy dwa pola punktowe. Warto jeszcze wspomnieć o jednej rzeczy. Na placu gry mamy namalowane liczby 10, 20, 30, 40, 50, 40, 30, 20 i 10. Określają one odległość od pól punktowych. Z kolei na liniach końcowych znajdują się jeszcze słupy bramkowe. Są one rozstawione na szerokość 18,5 stopy (w przybliżeniu jest to 5,5 m). Pomiędzy tymi elementami mamy jeszcze poprzeczkę. Jest ona zawieszona na wysokości 10 stóp (około 3 m).

Futbol amerykański – pozycje na boisku

W czasie spotkania NFL na boisku (w jednej drużynie) może przebywać maksymalnie jedenastu zawodników. Futbol amerykański dopuszcza jednak możliwość dokonywania wielu zmian. Łącznie w trakcie potyczki może zatem zameldować się nawet… 46 graczy. Każdy zawodnik ma swoje zadania do wykonania. Wyodrębniamy trzy kluczowe grupy. Jest to formacja ofensywna, defensywna oraz tak zwana grupa specjalna.

Formacja ofensywna składa się z pięciu zawodników. Mają oni kilka zadań do wykonania. Chodzi przede wszystkim o ochronę podającego (w trakcie gry górą) oraz o tworzenie wolnych przestrzeni dla zawodników, którzy np. biegną z piłką w kierunku strefy końcowej. Co ciekawe, gracze z tej formacji (z wyłączeniem środkowego) w ogóle nie dotykają piłki. Z kolei linia obrony zespołu NFL ma od trzech do sześciu członków. Ich głównym zadaniem jest ustawienie się w zwartym szeregu nieopodal miejsca, z którego zostanie wznowiona gra. Formacja defensywna musi przede wszystkim uniemożliwiać zdobywanie pola ekipie atakującej.

Czym jeszcze wyróżnia się futbol amerykański? Pozycje na boisku są bardzo charakterystyczne. Każda drużyna posiada m.in. tak zwanych running backs (biegaczy). Ustawia się ich na placu gry niedaleko rozgrywającego. Ich głównym zadaniem jest przenoszenie piłki w czasie gry dołem. Biegacze są także odpowiedzialni za odbieranie podań od partnerów z drużyny oraz skuteczne blokowanie.

Pozycje w NFL

Kreatorem gry jest bez wątpienia quarterback (rozgrywający). Ten zawodnik otrzymuje piłkę przede wszystkim od środkowych. Rozgrywający ma potem kilka wariantów na rozpoczęcie akcji. Może sam biec z piłką albo podać ją do kolegów z ekipy (do biegaczy albo skrzydłowych). Co ważne, rozgrywający nie może zaś zagrać piłki żadnemu graczowi z linii ofensywnej.

Jacy gracze pojawiają się jeszcze na placu gry w czasie spotkania NFL? Są to m.in. wide receivers (skrzydłowi). Ich najważniejszą rolą jest odbieranie podań w kierunku pola punktowego. Z kolei tight ends (końcowi) są rozmieszczani na skrzydłach linii ataku. Czasami przejmują oni rolę skrzydłowych albo odpowiadają za blokowanie poczynań rywali.

W formacji obronnej mamy defensive backs (tylnych obrońców) oraz graczy wspomagających (tak zwany linebacker). Co jest tutaj ważne? Gracze wspomagający ustawiają się kilka jardów za linią obrony swojego zespołu, ale jednocześnie przed tylnymi obrońcami. Powinni oni zadbać m.in. o to, by rozgrywający ekipy przeciwnej nie miał zbyt wiele wolnej przestrzeni. Ważną rolę pełni też cornerback, który ma np. za zadanie jak najbardziej uprzykrzać życie skrzydłowym rywali.

Kicker, punter, holder itd. Co to znaczy?

W drużynach futbolu amerykańskiego mamy także formacje specjalne. W ich skład wchodzi m.in. kicker (kopacz). Wykonuje on kopnięcia tylko z ziemi. Z kolei punter kopie piłkę z powietrza. Kto jeszcze zalicza się do formacji specjalnej? To na pewno holder. Jego zadaniem jest przytrzymanie piłki (zagranej przez long snappera), aby kopacz mógł wykonać jak najlepsze zagranie. Co musi zaś robić long snapper? W trakcie wznowienia akcji odpowiada on za dokładne zagranie do puntera albo właśnie holdera. Jeśli ten gracz wykona podanie, to staje się środkowym.

Ważną rolę odgrywa punt returner. Ustawia się go daleko za kolegami z drużyny. Musi on złapać piłkę kopniętą przez rywali i pobiec jak najdalej w kierunku strefy końcowej. Tymczasem gunner odpowiada za jak najszybsze powstrzymanie punt returnera. Po to, by ekipa atakująca miała dość daleki dystans do pola punktowego.

Mecz NFL. Futbol amerykański – zasady gry

Początek meczu to kickoff. Kicker (kopacz) jednego z zespołów ustawia piłkę na linii 35 jardów. Stara się jak najmocniej kopnąć ją na stronę rywali. Co dzieje się dalej? Piłkę łapie punt returner. Ma on za zadanie pobiec jak najdalej w kierunku pola punktowego drużyny przeciwnej. Kiedy gracz jest zatrzymany przez szarżujących rywali, gra zostaje przerwana. Z tego miejsca rozpoczyna się kolejna akcja. Od momentu ustawienia piłki przez sędziów do wznowienia meczu mija 40 sekund.

Ekipa będąca w tym momencie w posiadaniu piłki ma dokładnie cztery próby na zdobycie minimum 10 jardów boiska – w kierunku pola punktowego. Jeśli jej się to uda, to ma kolejne cztery szanse na systematyczne przybliżanie się do strefy końcowej. Jak zaś te cztery próby nie przyniosą rezultatu, to piłka trafia w ręce rywali. W jaki sposób wygląda wznowienie? Center (środkowy) podaje piłkę pomiędzy nogami do innego gracza ze swojej ekipy. W większości przypadków jest wybierany rozgrywający, który kreuje kolejną akcję drużyny atakującej.

Kiedy jeszcze następuje zmiana posiadania piłki w spotkaniu NFL? Zasady gry wyróżniają wiele takich sytuacji. Nie tylko chodzi zatem o cztery nieudane próby dotyczące zdobycia minimum 10 jardów. Warto wspomnieć także o kilku innych momentach. Kiedy ekipa atakująca zdobywa punkty, to wówczas piłka trafia do rywali. Mecz wznawia się poprzez kickoff. Czasami ekipa atakująca oddaje piłkę obronie przez wykop z powietrza. Dzieje się tak np. wtedy, kiedy dana drużyna jest w czasie swojej czwartej próby i nie ma realnych szans na zdobycie 10 jardów. To nie wszystko. Niekiedy zawodnik zespołu atakującego wypuszcza piłkę, którą przechwytuje defensor rywali. Do zmiany posiadania dochodzi także w momencie niecelnego kopnięcia na bramkę konkurentów.

Super Bowl – najważniejsze sportowe wydarzenie w Stanach Zjednoczonych

Futbol amerykański jest niezwykle popularny w tym państwie. Dzień, w którym odbywa się finałowe spotkanie sezonu NFL, jest nawet nazywany… nieoficjalnym świętem narodowym na terenie USA. Wiele krajów kupuje prawa do przeprowadzenia transmisji z Super Bowl. Chodzi nawet o państwa (w tym gronie jest Polska), w których ta dyscyplina na co dzień nie cieszy się zbyt dużym zainteresowaniem. Nie da się jednak ukryć, że Super Bowl to wydarzenie jedyne w swoim rodzaju. Finałowe spotkanie przyciąga kibiców na stadion oraz przede wszystkim telewidzów. Z tego względu nie brakuje firm, które są w stanie wyłożyć bardzo duże pieniądze (średnio jest to około kilka milionów dolarów… za kilkadziesiąt sekund promocji), by zareklamować się w trakcie potyczki.

Pierwsze spotkanie odbyło się w 1967 roku. Wówczas zawodnicy Green Bay Packers pokonali Kansas City Chiefs 33-10. Najbardziej wartościowym zawodnikiem tamtego meczu został Bart Starr. Od 1971 roku Super Bowl rozgrywa się pomiędzy zwycięzcami konferencji American Football Conference i National Football Conference (AFC i NFC). Najwięcej wygranych na swoim koncie mają drużyny Pittsburgh Steelers oraz New England Patriots (po sześć). Ostatni Super Bowl rozegrano 7 lutego 2021 roku. Wtedy to gracze Tampa Bay Buccaneers pewnie pokonali Kansas City Chiefs 31-9. MVP tej potyczki został zaś Tom Brady.

Oficjalna strona NFL: nfl.com.